يك هشتم چك‌هاي صادره برگشت خورد

گروه بازار پول- گزارش‌هاي بانك مركزي نشان از آن دارد كه در سال گذشته از حدود هر هشت چك صادر شده يك برگ برگشت خورده است.

تازه‌ترين آمارهاي بانك مركزي حاكي از آن است كه پرونده چك‌هاي برگشتي در سال 89 با ارزشي بالغ بر 27 هزار و 800 ميليارد تومان بسته شد. 5 ميليون و 900 هزار سند در سال گذشته از مجموع 49 ميليون و 400 هزار چك صادره به هر دليل در سال گذشته نقد نشده است تا بالاترين درصد اسناد برگشتي به ثبت برسد. بنا بر گزارش‌هاي آماري بانك مركزي درصد اسناد برگشتي به مبادله شده به لحاظ تعداد در سال گذشته 9/11 درصد بوده كه بالاترين ميزان در 11 سال گذشته بوده است. نكته قابل تامل‌تر در اين گزارش نسبت چك‌هاي برگشتي به مبادله شده است. در سال گذشته اين نسبت به پايين‌ترين ميزان خود رسيده و ركورد جديدي ثبت كرده است. مقايسه تعداد چك‌هاي مبادله شده به برگشت داده شده حكايت از آن دارد كه از حدود هر هشت برگ، يك برگ برگشت خورده، اين نسبت در سال قبل 3/9 برگ بوده است.
جزئيات گزارش سالانه
در سال 1389، در اتاق پاياپاي اسناد بانكي تهران 49 ميليون و 400 هزار برگ چك به مبلغ 628 هزار ميليارد تومان مبادله شد. در اين سال متوسط شاخص‌هاي تعداد و مبلغ اسناد مبادله شده در مقايسه با سال 1388 به ترتيب چهار و 8/35 درصد افزايش داشته است. در سال 1389 بيشترين درصد اسناد برگشتي به لحاظ تعداد در تير ماه ثبت شده است، در اين ماه 546 هزار برگ چك نقد نشده تا درصد اسناد برگشتي به مبادله شده در عدد 8/12 قرار گيرد. كمترين درصد اسناد برگشتي نيز در اسفند ماه به ثبت رسيد. تعداد اسناد مبادله شده در آخرين ماه سال گذشته 4 ميليون و 968 هزار برگ بوده كه از اين تعداد 543 هزار سند برگشت خورده است. بنابر آمارهاي بانك مركزي درصد اسناد برگشتي به مبادله شده در اين ماه 9/10 درصد بوده كه پايين ترين درصد در 12 ماه سال قبل بوده است.در شاخص‌هاي بانك مركزي يكي ديگر از مواردي كه بررسي مي‌شود درصد اسناد برگشتي به مبادله شده از نظر مبلغ است. در ماه‌هاي سال گذشته گرچه تير ماه به لحاظ تعداد رتبه اول را كسب كرده بود، اما از نظر مبلغ اين ماه ارديبهشت است كه بالاترين نسبت را از آن خود كرد. دومين ماه سال با 2 هزار و 700 ميليارد تومان چك برگشتي همراه بوده مقايسه اين رقم با اسناد مبادله شده عدد 9/5 را نشان مي‌دهد، عددي كه گوياي درصد اسناد برگشتي به مبادله شده از لحاظ مبلغ است.
مقايسه برگشتي‌هاي 89 با 88
در سال 1388 آن گونه كه بانك مركزي روايت كرده حجم چك‌هاي برگشتي كمي بيش از 23 هزار ميليارد تومان بوده است. اين ميزان با 1/19 درصد رشد به 27 هزار و 891 ميليارد تومان در سال گذشته رسيد. اين نسبت به لحاظ تعداد هم 1/15 درصد در دوره مورد نظر افزايش يافته است.تعداد چك‌هاي برگشتي در سال 1388 معادل 5 ميليون و 87 هزار برگ بوده، اما در سال 1389 اين ميزان به 5 ميليون و 900 هزار برگ افزايش يافته است.
سفته و برات واخواست شده
در كنار چك، دو نوع سند ديگر وجود دارد كه در امور تجارتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد، سفته و برات. از لحاظ قانوني سفته سندی است که به موجب آن امضاکننده تعهد می‌کند مبلغی در موعد معین یا عندالمطالبه در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد آن شخص کارسازی كند. برات هم نوشته‌اي است كه به موجب آن شخصي به شخص ديگر امر مي‌كند مبلغي در وجه يا به حواله كرد شخص ثالثي در موعد معيني پرداخت كند. در سال 1389 حدود 30 هزار و 300 برگ سفته و برات به مبلغي حدود 337 ميليارد تومان واخواست شده است. طبق آمار شعبه واخواست دادگستري استان تهران در اسفند ماه سال 89 نيز حدود دو هزار و 900 برگ به ارزش 16 ميليارد و 700 ميليون تومان واخواست شد كه در مقايسه با ماه بهمن از نظر تعداد 62 درصد افزايش يافته است. گزارش بانك مركزي نشان مي‌دهد حجم سفته واخواست شده در اسفند ماه و در مقايسه با ماه قبل از نظر مبلغ 2/12 درصد كاهش داشته است.